Afvalwater rechtstreeks in de rivieren
Heb je je ooit afgevraagd wat er gebeurt met het afvalwater in gemeenten zonder een waterzuiveringsinstallatie? “Er wordt niets gedaan. Alles stroomt rechtstreeks de rivier in”, klaagt Judit Giró, burgemeester van Capafonts sinds mei. Dit dorp ligt in het Pradesgebergte, bij de bron van de rivier de Brugent, en heeft zijn afvalwater nog nooit gezuiverd. Het wordt rechtstreeks geloosd in de rivier, die door Farena stroomt — ook zonder zuiveringsinstallatie — en uitmondt in de Francolí bij La Riba.
Capafonts staat niet op zichzelf. Twaalf gemeenten in Baix Camp beschikken niet over een infrastructuur voor afvalwaterzuivering: L’Albiol, Almoster, Arbolí, L’Argentera, Capafonts, Castellvell, Colldejou, Duesaigües, La Febró, Maspujols, Pratdip en Vilanova d’Escornalbou. Sommige, zoals Almoster of Castellvell, leiden hun water naar nabijgelegen zuiveringsstations (zoals dat van Reus). In Pratdip verklaart burgemeester Joan M. Rovira: “We doen een eenvoudige, ambachtelijke behandeling in een reservoir, en lozen het daarna in de kloof.”
Een bevoegdheid van de Catalaanse Wateragentschap
In de meeste getroffen dorpen is de situatie vergelijkbaar met die in Capafonts, en de lokale overheden maken zich zorgen. De bouw van een zuiveringsinstallatie valt niet onder gemeentelijke bevoegdheid, maar onder het Catalaanse Wateragentschap (ACA). Het Diari de Tarragona heeft ACA om commentaar gevraagd, maar kreeg geen antwoord.
De regionale raad van Baix Camp is zich bewust van het probleem. Zijn voorzitter, Joaquim Calatayud, wijst op de ernstige ecologische gevolgen en de vertragingen door budgettaire beperkingen: “Vrijwel geen van de geplande acties is de afgelopen jaren uitgevoerd.”
Hij verwijst met name naar het geval van Borges del Camp, waar de waterzuiveringsinstallatie al bijna tien jaar voltooid was maar pas in 2019 in gebruik kon worden genomen. Gedurende die periode werd afvalwater geloosd in de Riera d’Alforja, wat leidde tot een aanklacht wegens ecologische misdaad door de vereniging El Freixe. Calatayud werd uiteindelijk vrijgesproken: de rechtbank erkende dat de lozingen tijdens de bouwwerkzaamheden door de ACA waren toegestaan.
Maar wat kunnen burgemeesters doen als de ACA de installaties niet financiert? Judit Giró blijft nuchter: “We wachten nog steeds op een vergadering. Er lijkt bereidheid te zijn, maar niets concreets. Als we tien jaar moeten wachten, overwegen we een lokale ecologische installatie.” In de tussentijd zet de gemeente in op bewustmaking, moedigt het gebruik van ecologische schoonmaakproducten aan en zoekt naar alternatieve oplossingen.
De ACA komt langzaam op gang
Joaquim Calatayud hoopt op verandering: “Het lijkt erop dat de ACA uit het zwarte gat begint te komen.” Hij verwijst naar de uitbreiding van het zuiveringsstation van Cambrils, de aanbesteding van dat in Botarell, maar merkt op dat Maspujols en Vinyols nog steeds wachten. “Hopelijk krijgen de kleine gemeenten nu prioriteit,” besluit hij.
Bewijs van ernstige vervuiling
De Diari de Tarragona heeft ter plaatse vastgesteld hoe de lozingen plaatsvinden. In Duesaigües stroomt de Reial-beek in het stuwmeer van Riudecanyes. Niet ver van een restaurant loopt een pijp waaruit constant stinkend water stroomt — een mengsel van fecaal water en detergenten. Het water is bruin, toiletpapier kleeft aan de stenen en een maandverband drijft tussen de rotsen.
Hetzelfde gebeurt in Maspujols, waar afvalwater wordt geloosd in de plaatselijke rivier, die door Riudoms stroomt en uitmondt in Cambrils.
De GEPEC (Groep voor Studie en Bescherming van Catalaanse Ecosystemen) waarschuwt: “Deze lozingen sijpelen door in het grondwater en vervuilen de putten.” Een absurde situatie in een streek die over water beschikt, maar waar nalatigheid leidt tot vervuiling, waardoor er meer water uit de Ebro moet worden gepompt.
Montse Plana
